Ο ρόλος του ξύλου ως δομικό υλικό στη σύγχρονη πραγματικότητα

ARTICLES

19ΙΟΥΝ 2022
# TITLE: Ο ρόλος του ξύλου ως δομικό υλικό στη σύγχρονη πραγματικότητα
# STUDENTS: Τατσιούλη Μαρία
# SUPERVISOR: Δούση Μαρία
# DATE: 2021
# SCHOOL / DEPARTMENT: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνική Σχολή, ΑΠΘ.

Ο στόχος αυτής της εργασίας είναι να διερευνήσει τις ιδιότητες και τον ρόλο του ξύλου στην σύγχρονη αρχιτεκτονική καθώς και τις αιτίες της επανεμφάνισής του ως βασικό δομικό υλικό των κτιρίων του 21ου αιώνα στα πλαίσια μιας βιώσιμης αρχιτεκτονικής. Παράλληλα προσπαθεί να διαπιστώσει εάν ανταποκρίνεται στις περιβαλλοντικές, ενεργειακές, κατασκευαστικές, λειτουργικές και αισθητικές απαιτήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας έτσι ώστε τα κτίρια με ξύλινο δομικό σύστημα να αποτελέσουν σταδιακά έναν συχνό αρχιτεκτονικό τύπο των πόλεων του 21ου αιώνα.

Η πρώτη ενότητα της εργασίας με τίτλο «Το ξύλο στον χώρο και τον χρόνο» πραγματεύεται τον ρόλο του ξύλου στην εξέλιξη της κατασκευαστικής τεχνολογίας των προϊστορικών και μεταγενέστερων πολιτισμών. Τα μοναδικά χαρακτηριστικά του και η αφθονία του στη φύση, γοήτευσαν τους διάφορους πολιτισμούς και με τη βοήθειά του δημιουργήθηκαν μοναδικές κατασκευές, μικρής και μεγάλης πολυπλοκότητας, που προσέφεραν καταφύγιο στους καθημερινούς ανθρώπους, κάλυπταν τις βασικές τους ανάγκες, στέγαζαν ιερούς χώρους και αποτέλεσαν κέντρα του πολιτισμού τους. Είναι το υλικό πάνω στο οποίο οι τεχνίτες της εποχής έδειξαν τεράστια εμπιστοσύνη, εξάσκησαν την φαντασία και την εφευρετικότητά τους και απέκτησαν μια τεχνογνωσία που συνέβαλε αποφασιστικά στην εξέλιξη της δομικής τέχνης. Μέσα στην διάρκεια των χρόνων, η τεχνογνωσία των ξύλινων κατασκευών εξαπλώθηκε σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Διαμορφώθηκε έτσι μια ευρεία ξύλινη αρχιτεκτονική παράδοση, που προσαρμοζόταν στις ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες της κάθε περιοχής και ανταποκρινόταν στις εκάστοτε ανάγκες των πολιτισμών. Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιείται η διαχρονική ανάλυση ορισμένων παραδοσιακών ξύλινων δομικών συστημάτων που εντοπίζονται στην ήπειρο της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής από την αρχαιότητα έως και τις αρχές του 20ου αιώνα, και έχουν συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση και στην επεξεργασία του ξύλινου φέροντα οργανισμού, ώστε να διαπιστωθεί η διαχρονικότητα και η πολυδιάστατη σημασία του υλικού για τον άνθρωπο και την αρχιτεκτονική τεχνολογία στην πάροδο του χρόνου.

Η επόμενη ενότητα με τίτλο «Το ξύλο ως οικολογικό οικοδομικό υλικό» αφιερώνεται στον οικολογικό χαρακτήρα του ξύλου ως υλικό. Αρχικά πραγματοποιείται μια σύντομη έρευνα πάνω στις συνθήκες και στα καίρια περιβαλλοντικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η σύγχρονη κοινωνία, όπως η κλιματική αλλαγή, η ραγδαία αύξηση του αστικού πληθυσμού, και οι υπέρμετρες εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), ώστε να τεθεί το πλαίσιο της ανάδυσης των οικολογικών υλικών στην κατασκευαστική βιομηχανία. Αναλύονται επομένως έννοιες όπως η βιωσιμότητα, ο κύκλος ζωής, η περιεχόμενη ενέργεια, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των υλικών, οι εκπομπές CO2,  και οι δεξαμενές άνθρακα. Στη συνέχεια εξετάζεται το ξύλο με βάση των ιδιοτήτων του, υπό τη σκοπιά της βιωσιμότητας και της οικολογίας, ώστε να διαπιστωθεί  εάν υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις, μπορεί να αποτελέσει μια βιώσιμη εναλλακτική επιλογή υλικού για στην αρχιτεκτονική, αντικαθιστώντας τα πιο ανθρακοβόρα υλικά όπως τον χάλυβα και το σκυρόδεμα. Παράλληλα ερευνάται ο τρόπος με τον οποίο τα ίδια τα δάση υπό την κατάλληλη διαχείριση, θεωρούνται ως ένας πολύτιμος σύμμαχος στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Στην τρίτη και τελευταία ενότητα της εργασίας με τίτλο «Το ξύλο ως ένα σύγχρονο υλικό», το ξύλο παρουσιάζεται με τη σύγχρονη πλέον μορφή του, αυτή της βιομηχανικής ξυλείας (Engineered Timber). Γίνεται επομένως η περιγραφή των προϊόντων της βιομηχανικής ξυλείας, καθώς και η ανάλυση των ιδιοτήτων και δυνατοτήτων τους σε διάφορους τομείς, όπως η δυνατότητα προκατασκευής, οι βελτιωμένες μηχανικές τους ιδιότητες, η συμπεριφορά τους απέναντι στην φωτιά και τον σεισμό, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας, αν συμβαδίζουν με τις τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής και αν η βιομηχανική ξυλεία μπορεί να αποτελεί ένα ανταγωνιστικό υλικό που σταδιακά θα αντικαταστήσει το σκυρόδεμα και τον χάλυβα . Παράλληλα εστιάζει στα σύγχρονα συστήματα δόμησης με ξύλο στην αρχιτεκτονική καθώς και στους αρχιτέκτονες που τα έχουν υιοθετήσει όπως ο KengoKuma, ο MichaelGreen, ο AlexdeRijke και η AlisonBrooks, με την παράλληλη ανάλυση υλοποιημένων σύγχρονων κατασκευών διαφορετικής κλίμακας και προγράμματος, με σκοπό να διαπιστωθεί ο ενεργός ρόλος και οι δυνατότητες της βιομηχανικής ξυλείας στην αρχιτεκτονική.

Το θεμελιώδες συμπέρασμα της ερευνητικής εργασίας είναι ότι το ξύλο εξακολούθησε να αποτελεί μια σταθερά στον κατασκευαστικό τομέα στην πάροδο των χρόνων, ενώ στη σύγχρονη μορφή του αποτελεί ένα υλικό με πολλές προοπτικές που προσφέρει συνεχώς νέες δυνατότητες στη σύγχρονη αρχιτεκτονική, όπως σχεδιαστικές, κατασκευαστικές και μορφολογικές ελευθερίες που ποτέ άλλοτε δεν ήταν εφικτές μέσω της φυσικής ξυλείας. Παράλληλα το έντονα οικολογικό προφίλ του μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην επίλυση των σύγχρονων περιβαλλοντικών προβλημάτων, σηματοδοτώντας έτσι μια νέα εποχή για τον πλανήτη, που θα συνδυάζει επιτυχώς την τεχνολογία με την βιωσιμότητα και την υψηλή αισθητική. Η χρήση του όμως πάντοτε πρέπει να γίνεται με σεβασμό και υπευθυνότητα προς στην πρώτη ύλη και στο περιβάλλον της, διαφορετικά τα αποτελέσματα θα είναι τα αντίθετα από τα επιθυμητά. Οι πληροφορίες που χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή της εργασίας, αντλήθηκαν κυρίως από ηλεκτρονικές και έντυπες βιβλιογραφικές πηγές, επιστημονικά άρθρα και αναφορές, οικοδομικά εγχειρίδια καθώς και άρθρα από αρχιτεκτονικές ιστοσελίδες και περιοδικά.

Ολόκληρη η εργασία μπορεί να βρεθεί στο: https://www.academia.edu/75819909/Ο_ΡΟΛΟΣ_ΤΟΥ_ΞΥΛΟΥ_ΩΣ_ΔΟΜΙΚΟ_ΥΛΙΚΟ_ΣΤΗ_ΣΥΓΧΡΟΝΗ_ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ