Η εργασία διαχειρίζεται με κριτικό τρόπο το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής και πιο συγκεκριμένα το φαινόμενο της ανόδου των υδάτων. Τα όρια έχουν ξεπεραστεί, καθώς πολλά νησιά, πλέον, απειλούνται ακόμη και με συνολική απώλεια της έκτασης γης και του τόπου τους. Στις πιο επιβαρυμένες περιοχές είναι τα κοραλλιογενή νησιά του Ειρηνικού, από τα οποία επιλέχτηκε το κράτος των Νησιών Marshall, με σκοπό να διερευνηθεί πως θα μπορούσε να επιβιώσει το κράτος αυτό, ως παράδειγμα ενός μελλοντικά ανεδαφικού κράτους, μέσα σε αυτήν την περιβαλλοντική κρίση.
ΥΠΟΒΑΘΡΟ CONCEPT
Τι ορίζεται ως κράτος; Πως θα μπορούσε να υπάρξει ένα δυνητικά ανεδαφικό κράτος;
Τα κριτήρια για να θεωρηθεί μια περιοχή κράτος είναι: η ύπαρξη πληθυσμού, γης, κάποιας μορφής κυβέρνησης και η δυνατότητα ανάπτυξης σχέσεων με άλλα κράτη. Από αυτά, στο συγκεκριμένο σενάριο, δεν πληρείται, πλέον, το κριτήριο της περιοχής του κράτους και με αφορμή αυτό ξεκίνησε μια έρευνα για το πως μεταβάλλονται τα κριτήρια στη νέα εποχή της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με αυτή, για να διατηρήσουν τα κράτη αυτά παγκόσμια αναγνώριση και δικαιώματα, θα πρέπει να διαθέτουν ένα είδος φυσικής παρουσίας με κάποιο αριθμό ανθρώπων, ακόμα και αν το σύνολο μετακινηθεί, καθώς και ένα είδος ανεξάρτητης κυβέρνησης με κάποια έδρα. Βέβαια μια πλατφόρμα, με ένα ενδεικτικό πλήρωμα και μια σημαία, δεν αποτελούν την έννοια ενός κράτους με ταυτότητα, ιστορία και κυριαρχία αλλά ένα χαμένο τμήμα μιας ανάμνησης.
Η παρούσα λοιπόν εργασία επιχειρεί να διαμορφώσει ένα αρχιτεκτονικό έργο που θα σχολιάζει το φαινόμενο, διαμέσου της παρουσίας του, και θα λειτουργεί συνολικά ως σημείο αναφοράς του χαμένου κράτους, συγκεντρώνοντας τα θραύσματα του παρελθόντος, αλλά και εδραιώνοντας την ύπαρξη και κυριαρχία του στο δυσοίωνο μέλλον που έπεται.
CONCEPT//ΣΕΝΑΡΙΟ
Αυτές, λοιπόν, οι προθέσεις δομούνται σε ένα οργανωτικό τρίπτυχο σε επίπεδο concept: το ΤOPIA το TRANS-TOPIA και το Ε-TOPIA. Το πρώτο αναφέρεται στο παρελθόν και τη διατήρηση του πνεύματος του τόπου, το δεύτερο είναι ένα μεταβατικό στάδιο που συμβολίζει το παρόν και την απώλεια του κράτους, λόγω της κλιματικής αλλαγής, και το τρίτο συμβολίζει το μέλλον του κράτους και την είσοδό του στην νέα εποχή.
Σύμφωνα με την παλιά θρησκεία των Marshall, ο θάνατος δεν αντιμετωπιζόταν ως το τέλος, αλλά ως ένα άλλο ξεκίνημα, ένα μονοπάτι που οδηγούσε στο νησί των νεκρών ή αλλιώς Eorerok, το οποίο δεν αποτελούσε μια πραγματική τοποθεσία, αλλά μια συμβολική έννοια. Εκεί, αυτό που έχει πάψει να βρίσκεται στην ζωή επανέρχεται με μια διαφορετική μορφή και συνυπάρχει με το ζωντανό, σε ίδιο χώρο και χρόνο. Έτσι, λοιπόν, ο «θάνατος» και η απώλεια του κράτους δεν θα έπρεπε να συνδεθεί με τον αφανισμό από το μέρος και την εγκατάσταση σε άλλο σημείο, αλλά με την ανασύσταση του με μια άλλη μορφή, ακριβώς σε αυτό το σημείο και σε πλήρη διάλογο με το παρελθόν (TOPIA), το παρόν (TRANS-TOPIA) για να δομηθεί και να διαμορφωθεί το μέλλον (Ε-TOPIA).
ΑΠΟ ΤΟ CONCEPT ΣΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ
Με βάση επιστημονικά σενάρια, τοποθετήθηκε χρονικά η επέμβαση, σύμφωνα με την εξέλιξη του φαινομένου, το 2200. Είναι η χρονολογία που, πλέον, το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας των νησιών χάνεται και ο πληθυσμός έχει ήδη μετακινηθεί. Επομένως, δεν πληρούνται πλέον τα κριτήρια για να μπορούν να θεωρηθούν τα Marshall κράτος και έτσι διαμορφώνεται η δική μας επέμβαση, ώστε να επανεπικυρώσει τα κριτήρια αυτά.
Σε επίπεδο σχεδιασμού οι παραπάνω προθέσεις του concept μεταγράφονται σε ένα τρίπτυχο όπου διακρίνεται: το κομμάτι του TOPIA, το οποίο διαγράφει μια νοητή γραμμή στο τμήμα όπου θα έκλεινε, σχηματικά, η ατόλη (περιλαμβάνοντας και το τμήμα των σωζόμενων βραχονησίδων), ο άξονας που ορίζει την πορεία του TRANS-TOPIA, ή, αλλιώς, αυτή τη συμβολική πορεία προς το Eorerok και, τέλος, το τρίτο στοιχείο του concept το e-TOPIA, το οποίο συμβολίζει και αποτελεί το μέλλον του κράτους, έχει διατηρήσει και το ίδιο το περίκλειστο προστατευμένο σχήμα της ατόλης, ορίζοντας, κατά κάποιο τρόπο, μία ατόλη της νέας εποχής. Επιχειρούμε να κρατήσουμε αυτόν τον διάλογο ανάμεσα στο παρελθόν και τη μνήμη [TOPIA] με το δύσκολο παρόν και το στάδιο απώλειας της γης [ΤRANS-TOPIA] και με το μέλλον που ορίζει την εκκίνηση της νέας εποχής του κράτους [E-TOPIA]. Ο σχεδιασμός μας λοιπόν, ισορροπεί ανάμεσα σε αυτό το τρίπτυχο παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος και ως συνέπεια η πρόθεση αυτή του concept μεταγράφεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε ένα από τα τρία αυτά τμήματα.
Στα επιμέρους τμήματα του σχεδιασμού πρέπει να επισημάνουμε ότι στο τμήμα του TOPIA η εργασία δεν επιχειρεί να αναβιώσει την αρχιτεκτονική των Marshall, αλλά να αναδιαμορφώσει στοιχεία που βρίσκονται στην ουσία της καθημερινότητας και της κουλτούρας τους σε αφηγήσεις μιας μελλοντικής αρχιτεκτονικής αρκετά ουδέτερης, ώστε να μπορέσει να τοποθετηθεί χρονικά πολύ αργότερα. Επίσης, το κομμάτι του e-TOPIA που συμβολίζει το μέλλον, όπως έχει διαμορφωθεί και ιδιαίτερα μέσα από την ύπαρξη του διοικητικού κτιρίου στο κέντρο του, υποστηρίζεται από μηχανισμούς που εξασφαλίζουν την ύπαρξή του ακόμη και σε δυσμενέστερα σενάρια κλιματικής αλλαγής από αυτά με τα οποία δούλεψε η συγκεκριμένη εργασία.
Καθώς η εργασία τοποθετείται χρονικά πολλές δεκαετίες μετά, αναζητήσαμε, στο επίπεδο του σχεδιασμού, ποια πράγματα διαφοροποιούνται σε μεγάλο βαθμό αναλογικά με το ποιες ήταν οι μεγάλες αλλαγές τα προηγούμενα 180 χρόνια. Σε όλο αυτό το διάστημα, η αρχιτεκτονική προσέγγιση των κτιρίων έχει περάσει από πολλές διαφορετικές τοποθετήσεις. Ωστόσο, δεν παύουν να επιβιώνουν και να αναβιώνουν χαρακτηριστικά και διάφορα δευτερεύοντα στοιχεία, όπως οι δεξαμενές, τα σιλό κλπ, που δεν έχουν αλλάξει πολύ στον σχεδιασμό. Παρατηρήσαμε ότι το στοιχείο που αλλάζει ριζικά αφορά την εξέλιξη της τεχνολογίας, τις μεταφορές και τις διάφορες μορφές ενέργειας. Ο τρόπος ζωής και οι συνήθειες του ανθρώπου, όπως και η ανάγκες του δεν έχουν διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα.
Συμπερασματικά, η παρούσα εργασία, επανεξετάζοντας τους όρους ενός ανεδαφικού κράτους, επιχειρεί, μέσα από τον σχεδιασμό της, να διατηρήσει ζωντανή την μνήμη του τόπου, αλλά, παράλληλα, να διασφαλίσει ότι το υπό εξαφάνιση κράτος θα διατηρήσει την αυτάρκεια, την αυτοκυριαρχία και συνέχεια του στην παγκόσμια ιστορία, έχοντας, παράλληλα, τα δικαιώματα του επί των θαλάσσιων υδάτων και φυσικών πόρων της περιοχής.