Η Εμπειρία του Χώρου: μια νευροφαινομενολογική προσέγγιση

ARTICLES

15ΜΑΙ 2019
# TITLE: Η Εμπειρία του Χώρου: μια νευροφαινομενολογική προσέγγιση
# STUDENTS: Τσαμπίκος Τεχνίτης
# SUPERVISOR: Κυριακή Τσουκαλά
# DATE: 2019
# COURSE: Ερευνητική εργασία
# SCHOOL / DEPARTMENT: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

Η εργασία αφορμάται από προσωπικούς στοχασμούς, πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά μέσα στο χώρο και συγκεκριμένα  από το πολύ απλό αλλά θεμέλιο ερώτημα: γιατί απολαμβάνουμε περισσότερο έναν χώρο σε σχέση με κάποιον άλλο;

 

Συχνά, οι αρχιτέκτονες αναλώνονται σε φορμαλισμούς, αντί να δημιουργούν χώρους που αποτελούν υπόβαθρο για τις εμπειρίες των ανθρώπων, γεγονός  που έχει ενταθεί με τις συνεχώς αυξανόμενες σχεδιαστικές δυνατότητες και ευκολίες στο χειρισμό της μορφής που παρέχει ο υπολογιστής.

 

Είναι αναγκαίο λοιπόν, να επιστρέψουμε στην ουσία της αρχιτεκτονικής, που είναι η ίδια η ζωή, να στραφούμε και πάλι στον άνθρωπο, ώστε να μάθουμε για ποιόν σχεδιάζουμε. Χρειάζεται δηλαδή να ξαναβρούμε τα θεμέλια, την καρδιά της επαφής του ανθρώπου με τον κόσμο, την εμπειρία, μέσα από την μελέτη της αντίληψης, του τρόπου με τον οποίο ο άνθρωπος, μέσω των φυσιολογικών του λειτουργιών αποκτά επίγνωση του κόσμου γύρω του.

 

Η αντίληψη, λαμβάνεται συχνά υπό την στενή έννοια, ως η διαδικασία λήψης των ερεθισμάτων από το περιβάλλον, θεώρηση που περιορίζει τον πλούτο της ανθρώπινης εμπειρίας. Όμως, η αντίληψη και η σκέψη στην πράξη αλληλεπιδρούν. Αν δεν υφίστανται αυτή η τομή, τότε ποια είναι η πραγματική φύση της αντίληψης; Πώς ενυπάρχουμε τελικά μέσα στον κόσμο;

 

Προκειμένου να διερευνηθούν αυτές οι θεμελιώδεις ένοιες θα δανειστούμε γνώση από τη φιλοσοφική θεωρία της φαινομενολογίας, κατά κύριο λόγο από την «Φαινομενολογία της Αντίληψης» του Μωρίς Μερλώ-Ποντύ και από την νευροεπιστήμη, τα ευρήματα της οποίας έρχονται σήμερα να αποδείξουν με επιστημονικό τρόπο την εμπειρική γνώση της φαινομενολογίας.

 

Η νευροεπιστήμη  τις τελευταίες δεκαετίες έχει κάνει τεράστια βήματα προς την αποκρυπτογράφησή του εγκεφάλου, κάνοντας σπουδαίες ανακαλύψεις στις οποίες θα ανατρέξουμε. Μιλά για την αλληλεπίδραση της αντίληψης και της δράσης, αποδυκνείοντας παράλληλα ότι αυτή δεν γίνεται μόνο από το μυαλό αλλά από το σύστημα μυαλό-σώμα, η εμπερία δηλαδή είναι ενσαρκωμένη.

 

Μέσα από τα δύο αυτά πεδία, η εργασία επιχειρεί να φανερώσει την άμεση εμπειρία της αρχιτεκτονικής και την αυθόρμητη σχέση του ανθρώπου με το χώρο.

 

Στη συνέχεια, με βάση τη θεωρητική αναζήτηση, αναλύεται το «ThermeVals» του PeterZumthor, προκειμένου να εντοπιστούν εκείνες οι χωρικές ποιότητες που συγκροτούν τη χωρική εμπειρία όπως αυτή σκιαγραφείται στο πρώτο μέρος της εργασίας.