Και μετά τι? Ένας οδηγός για νέους αρχιτέκτονες.

ARTICLES

05ΑΠΡ 2015
# TITLE: Και μετά τι? Ένας οδηγός για νέους αρχιτέκτονες.

Η Εβίτα Φανού είναι αρχιτέκτονας με έδρα τη Νέα Υόρκη. Αποφοίτησε από το Α.Π.Θ. κι έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών MSc από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Έχει συμμετάσχει και βραβευθεί σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και εκθέσεις, και έχει συν-ιδρύσει το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτόνων στη Νέα Υόρκη [GIANY]. Κύριο ερευνητικό της αντικείμενο είναι ο τρόπος που η αρχιτεκτονική αποστασιοποιείται από το συγκεκριμένο πρόγραμμα και τόπο και προσανατολίζεται περισσότερο στη διάδραση με τον ανθρώπο. Αυτή την περίοδο δουλεύει στους RAFT Architects, κυρίως σε δημόσια κτίρια εκπαίδευσης στη Νέα Υόρκη.

#1 Πες μας λίγα λόγια για το αρχιτεκτονικό σου υπόβαθρο;

Αποφοίτησα από την αρχιτεκτονική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2009 και για τα επόμενα δύο χρόνια δούλευα στην Αθήνα αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς ευρωπαϊκού και διεθνούς επιπέδου. Θεώρησα ότι αυτή η εμπειρία θα ήταν καλή σαν μία συνέχεια των σπουδών μου και ότι επίσης θα βοηθούσε στη δημιουργία ενός καλού βιογραφικού για αιτήσεις μεταπτυχιακών σπουδών. Τρεις από αυτούς τους διαγωνισμούς ήταν στην Κύπρο και δύο στην Αθήνα. Σε έναν από τους διαγωνισμούς στη Κύπρο, η ομάδα μου (με Δ.Χατζόπουλος, Β.Ιερείδης, Α.Μιχαήλ, Ε.Μητάκου, Α.Ραιση και Α.Ζώμα) τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο για το αλιευτικό καταφύγιο και περιβαντολογικό πάρκο στην περιοχή του ποταμού στο Λιοπέτρι, και τώρα τρία χρόνια αργότερα άρχισε η μελέτη εφαρμογής με σκοπό να αρχίσει η κατασκευή. Στους άλλους δύο διαγωνισμούς στη Κύπρο, ένα Πάρκο στα Λατσιά και την ανάπλαση του συγκροτήματος της Γερμανίνας, οι λύσεις προκρίθηκαν και βραβεύτηκαν με επαίνους. Παράλληλα συμμετείχα σε διαγωνισμούς που οργάνωσε η Εννοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας (ΕΑΧΑ) και οι ομάδες μου τιμήθηκαν με εύθυμες μνείες. Ο πρώτος ήταν ο διαγωνισμός ανάπλασης της Πλατείας Θεάτρου (με Μ.Φύτου) και ο δεύτερος ο ΑΘΗΝΑΧ4 (με Χ.Χόντο, Μ.Φύτου, Ε.Γιακουμάκη, Α.Σταθοπούλου, Α.Καψιμάλης, Κ.Στοφόρος). Αργότερα αποφάσισα να κάνω αίτηση στο πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, όπου το θεωρητικό μου υπόβαθρο και η συνθετική γραφή εμπλουτίστηκαν ενώ δούλευα με αρχιτέκτονες όπως ο Bernard Tschumi, ο Mark Wigley, ο Kersten Geers, ο Francois Roche και ο Juan Herreros. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου μελέτησα περιοχές στη πόλη του Ρίο ντε Ζανέιρο που είναι απομονωμένες για πολιτικούς, κοινωνικούς και φυσικούς λόγους και πώς αυτό δημιουργεί αρχιπέλαγο μη συνδεσιμότητας μέσα στη πόλη. Προσπάθησα κυρίως, μέσω της συνεργασίας μου με τους συγκεκριμένους καθηγητές, να εστιάσω στην αρχιτεκτονική αναπαράσταση ώς ένα τρόπο σύνθεσης και κατανόησης του σχεδιασμού.

#2 Ποιό ήταν το επόμενο βήμα μετά το πτυχίο και πώς κατέληξες στη συγκεκριμένη επιλογή;

Πες μας λίγα λόγια γι` αυτό. Αφού αποφοίτησα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, ήξερα ότι ήθελα να συνεχίσω για μεταπτυχιακές σπουδές στον Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό, αλλά δεν ήμουν σίγουρη ποιό πρόγραμμα θα μου ταίριαζε περισσότερο. Μετά από πολύ έρευνα, αποφάσισα ότι θα κάνω αιτήσεις σε πανεπιστήμια που έχουν σαν βάση τη Νέα Υόρκη. Ήθελα να έρθω στην Νέα Υόρκη γιατί πιστεύω ότι ένας αρχιτέκτονας, και ειδικά τα χρόνια της εκπαίδευσής του, πρέπει να είναι συνδεδεμένος με τη πόλη. Αυτό που με κέρδισε στη Νέα Υόρκη περισσότερο από όλα είναι ότι είναι μία πόλη όπου το να είσαι διαφορετικός είναι πλεονέκτημα και ότι όλοι είναι με τον ένα η τον άλλο τρόπο διαφορετικοί και ζούν μαζί. Επιπλέον, η Νέα Υόρκη αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση αστικότητας, η πυκνότητα της προέκυψε εκτός από οικονομικούς λόγους και από τη γεωμορφολογία της πόλης. Το Μανχάτταν είναι ένα νήσί με γεωγραφικά όρια που μπορεί να επεκταθεί μόνο κατακόρυφα, γεγονός που δημιουργεί ένα ξεχωριστό αστικό τοπίο που ανέκαθεν με ενθουσίαζε. Το πανεπιστήμιο ήταν μία επιλογή σε σχέση με την πόλη, το γενονός ότι οι καθηγητές που διδάσκουν είναι αρχιτέκτονες που δουλεύουν και ζούν εδώ αλλά και σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο και ότι το πρόγραμμα σπουδών είναι τόσο ανοιχτό που μπορεί κάποιος να δημιουργήσει το μεταπτυχιακό του όπως το θέλει. Επιπρόσθετα, τα STUDIO X, τα ερευνητικά εργαστήρια, οι καθηγητές αλλά και οι φοιτητές δημιουργούν ένα παγκόσμιο δίκτυο που ανταποκρίνεται στην ιδέα που έχω για το επάγγελμα του αρχιτέκτονα της γενιάς μας, τον αρχιτέκτονα - πολίτη του κόσμου.

#3 Τι δυσκολίες αντιμετώπισες και τι ευκαιρίες είχες βάσει αυτών των επιλογών σου;

Κάθε ταξίδι και αλλαγή περιβάλλοντος είναι μία πρόκληση. Υπάρχουν δυσκολίες σε κάθε βήμα, και οι ευκαιρίες έρχονται μαζί τους. Το πιο ενδιαφέρον είναι όταν οι δυσκολίες είναι μερικές φορές και οι ευκαιρίες. Το να είσαι διαφορετικός στη Νέα Υόρκη για παράδειγμα έρχεται με πολλές δυσκολίες οι οποίες μπορεί εύκολα να γίνουν ευκαιρίες. Ερχόμενη από ένα Ελληνικό Πανεπιστήμιο σε ένα Αμερικάνικο, ήταν μόνο μία προετοιμασία για τις δυσκολίες που θα έβρισκα αργότερα στον επαγγελματικό χώρο. Ανταγωνισμός, ταχύτητα στο σχεδιασμό, γλώσσα, εξοικείωση με τους υπολογιστές αλλά και αυστηρές παραδόσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι μόνο μερικά από αυτά. Το να είσαι διαφορετικός όμως σου δίνει αρκετές ευκαιρίες. Οι Ευρωπαίοι φοιτητές έχουν δυνάμεις που κανείς ανακαλύπτει μόνο σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, και για εμένα η πιο σημαντική ήταν η δυνατή σχέση που είχα καλλιεργήσει στην Ελλάδα με την Ιστορία. Οι Ευρωπαίοι αρχιτέκτονες μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον εμπλουτισμένο με ιστορία και σε πόλεις με πλούσιο ιστορικό υπόβαθρο. Επίσης σπουδάζουν ιστορία στις αρχιτεκτονικές σχολές στον ίδιο βαθμό που σπουδάζουν σχεδιασμό και τη χρησιμοποιούν κάθε φορά που συνθέτουν. Αυτό δεν είναι καθόλου προφανές στην Αμερική που η εκπαίδευση στηρίζεται στην καινοτομία παρά στην ιστορία. Η γνώση που κατέχουμε εμείς σε σχέση με το τι έχει γίνει στο παρελθόν είναι μία δύναμη που προσωπικά χρησιμοποιώ για να παρακάμπτω κάποιες αδυναμίες μου, όπως παραδείγματος χάριν ο παραμετρικός σχεδιασμός με τον οποίο οι Αμερικάνοι φοιτητές είναι περισσότερο εξοικειωμένοι.

#4 Με τι ασχολείσαι σήμερα και πώς θεωρείς πως συνδέεται με την ως τώρα πορεία σου;

Πόσο ικανοποιημένος είσαι από αυτό και πόσο κοντά πλησιάζει σε αυτό που φανταζόσουν ως αρχιτεκτονικό έργο; Αυτή τη περίοδο δουλεύω με τους RAFT Architects, ένα νέο διεθνές αρχιτεκτονικό γραφείο με βάση τη Νέα Υόρκη, υπό την επίβλεψη του Anthony Fieldman. Μόλις τελειώσαμε το σχεδιασμό ενός δημόσιου δημοτικού σχολείου στη περιοχή του Queens, ένα πολύ απαιτητικό κτίριο που θα αρχίσει να κατασκευάζεται αυτό τον Ιούλιο, και τώρα σχεδιάζουμε δύο ξενοδοχεία, ένα στο Brooklyn και ένα στη Jeddah. Το γραφείο έχει πολλές βραβευμένες συμμετοχές σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς σε όλο το κόσμο. Παράλληλα, με πέντε συναδέλφους συστήσαμε το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτόνων στη Νέα Υόρκη, [η επιτροπή πρωτοβουλίας του GIANY αποτελείται από τους Κωσταντίνο Μπούρα, Ηλέκτρα Κοντορούπη, Φωτεινό Σούλο, Δήμητρα Τσαχρέλια, Ιωάννη Οικονόμου και εμένα] μία πρωτοβουλία που μετράει περίπου δύο χρόνια, φιλοδοξεί να ενώσει τους Έλληνες Αρχιτέκτονες που ζούν και εργάζονται στη Νέα Υόρκη και σήμερα μετράει πάνω από 80 μέλη. Το ενδιαφέρον του ιστιτούτου επικεντρώνεται στο να ενδυναμώσει τη φωνή των Ελλήνων Αρχιτεκτόνων της Νέας Υόρκης μέσω εκθέσεων, διαλέξεων και συζητήσεων. Μόλις τελείωσε η έκθεση GRE>NYC στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, και η διάλεξη του διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Ηλία Ζέγγελη, και σύντομα θα συμμετέχουμε σε μία συζήτηση στο πανεπιστήμιο Harvard GSD, για την ιδέα της συλλογικής πρωτοβουλίας του GIANY, ως προσκεκλημένοι του GreeceGSD. Πιστεύω ότι η αρχιτεκτονική πρακτική βρίσκεται κάπου ανάμεσα στο σχεδιασμό, την επιμέλεια εκθέσεων, τη συλλογή εμπειριών, τη γραφή, τα ταξίδια και οτιδήποτε συνδέει τους αρχιτέκτονες με τον κόσμο. Θεωρώ ότι αυτή τη διαδικασία δημιουργικότητας σχετίζεται άμεσα με το αρχιτεκτονικό έργο. Οι RAFT και το GIANY είναι ο προσωπικός μου τρόπος να μένω στο κατώφλι του καινοτόμου σχεδιασμού, ενώ την ίδια στιγμή να διατηρώ τη σχέση μου με την αρχιτεκτονική κοινότητα και το κοινό. Με την επιμέλεια εκθέσεων, την οργάνωση εργαστηρίων και το συντονισμό μίας κοινότητας πιστεύω ότι διατηρώ μία σύνδεση με τη δική μου γενιά των αρχιτεκτόνων. Εφόσον το GIANY είναι μία συλλογική προσπάθεια, η εικόνα θα ήταν πιό πλήρης άν ακουστούν σχόλια από όλα τα ιδρυτικά μέλη της νεοσύστατης πρωτοβουλίας. (Κωσταντίνο Μπούρα, Ηλέκτρα Κοντορούπη, Φωτεινό Σούλο, Ιωάννη Οικονόμου, Δήμητρα Τσαχρέλια) ΚΜ: `Η ιδεα για τη δημιουργια του GIANY γεννηθηκε το 2013 απο την αναγκη δημιουργιας ενος φορεα που μεσω των δρασεων του να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην ελληνική αρχιτεκτονική κοινότητα της Νεας Υορκης, ως πλατφόρμα ανταλλαγής ιδεών και ως φορέας υποστήριξης και προβολής του έργου των Ελλήνων αρχιτεκτόνων` Ο Κωνσταντίνος Μπούρας είναι απόφοιτος της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (2008) και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος Αρχιτεκτονικής στον Αστικό Σχεδιασμό από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (2011). Έχει εργαστεί σε αρχιτεκτονικά γραφεία στην Αθήνα, το Μιλάνο και τη Νέα Υόρκη, όπου και δραστηριοποιείται τώρα, στο γραφείο Leroy Street Studio. EK: `Το GIANY εκφράζει μία νέα γενιά Ελλήνων αρχιτεκτόνων που είναι και αισθάνονται πολίτες του κόσμου. Κουβαλούν πάντα την ελληνική ταυτότητα μέσα τους, αλλά μπορούν να ζουν και να δημιουργούν σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.` Η Ηλέκτρα Κοντορούπη κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης (2012), αφού πρώτα αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (2011). `Εχει εργαστεί σε αρχιτεκτονικά έργα μικρής και μεγάλης κλίμακας κι έχει εμπειρία στο σχεδιασμό εκθέσεων έργων τέχνης και εκθεσιακών χώρων (γκαλερί). ΦΣ: `Το GIANY είναι μία πολλά υποσχόμενη πρωτοβουλία και έχει ήδη αποκτήσει πολύ θετική αντιμετώπιση από τον αρχιτεκτονικό κόσμο της Νέας Υόρκης. Πιστεύω ότι μπορεί να δράσει ως μία πλατφόρμα για έναν διάλογο διαρκείας μεταξύ Αρχιτεκτόνων - Ελλήνων ή μή.` Ο Φωτεινός αποφοίτησε από το Πανεπτιστήμιο Πατρών και το 2010 πήρε το Master σε προηγμένες τεχνολογίες από το Πανεπιστήμιο του Κολούμπια, της Νέας Υόρκης. Τώρα εργάζεται ως συνεργάτης στους SHoP Architects με εξιδίκευση στίς προσόψεις. OI: `Για μένα η πιο σημαντική πτυχή της προσπάθειας του GIANY είναι η ανάδειξη μιας ακόμη ευκαιρίας για να συναντιόμαστε όχι μόνο μεταξύ μας, αλλά και με τον κόσμο που θέλει να γνωρίσει την ελληνική αρχιτεκτονική. Εάν πράγματι η αρχιτεκτονική, πέρα από μια εργασία γεμάτη προκλήσεις, δύναται να αποτελέσει και την αφορμή ευχάριστων συναντήσεων, τόσο το καλύτερο.` Ο Ιωάννης Οικονόμου είναι απόφοιτος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακές σπουδές στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στον τομέα της Πολεοδομίας και Χωροταξίας. Έχει ιδρύσει το βραβευμένο σε 6 διεθνείς διαγωνισμούς, γραφείο oiio architecture studio με βάση τη Νέα Υορκη και την Αθήνα. ΔΤ: `Το GIANY φιλοδοξει με τις δράσεις του να δημιουργησει ενα κοινο `τοπο` για τους ελληνες αρχιτεκτονες της Νεας Υορκης ως ένα πεδίο διαδρασης και πολιτισμου.` Η Δήμητρα Τσαχρέλια kατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης (2008), αφού πρώτα αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Πάτρας (2007). Δουλεύει ως Αρχιτέκτονας στο διεθνούς φήμης αρχιτεκτονικό γραφείο Steven Holl Architects.

#5 Τι θα συμβούλευες κάποιον που θέλει να ακολουθήσει τα βήματά σου;

Προσπαθώ ακόμη να ανακαλύψω τα επόμενα βήματά μου, οπότε δεν είμαι σίγουρη ότι μπορώ να συμβουλέψω κάποιον. Το μόνο που θα πρότεινα σε οποιονδήποτε αρχιτέκτονα είναι να δημιουργεί και να αναπτύσσεται μέσα από συνεργασίες και ομάδες. Πιστεύω ότι το επάγγελμα του αρχιτέκτονα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον άνθρωπο, την πόλη και την κοινωνία, και ότι απαιτεί διάλογο, συζήτηση και επιχειρήματα από πολλούς ανθρώπους που δεν είναι πάντα αρχιτέκτονες αλλά που όλοι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν κοινούς σκοπούς σε σχέση με το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Ενώ είχα καταπληκτικούς καθηγητές που με ενέπνεαν και κρατούσαν σε συνεχή εγρήγορση τη σκέψη μου, μπορώ να πω ότι έμαθα και μαθαίνω ακόμη περισσότερα από τους συμφοιτητές μου στο μεταπτυχιακό με τους οποίους συνεργάστηκα, και τους συναδέλφους μου τώρα. Οπότε και η συμβουλή μου θα ήταν να επενδύσουν και να αφοσιωθούν σε ομάδες. Η δική μας γενιά αρχιτεκτόνων θα εστιάσει περισσότερο στη συλλογικότητα και τα κοινά από ότι οι προηγούμενες.

Η Εβίτα Φανού πρόσφατα διοργάνωσε το workshop `Intelligent Users, Intelligent Cities`, στο συμπόσιο Smart Cities, κατα τη διάρκεια του 9ου Διεθνές Συνεδρίου για τα `Intelligent environments` στην Αθήνα και έχει προσκληθεί ως ομιλιτής και κριτής στην Cooper Union, το Columbia University και το Pratt Institute, ενώ είναι τακτικός ομιλητής σε εκδηλώσεις, συμπόσια και συνέδρια σχετικά με το θέμα της κριτικής σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής. Το αρχιτεκτονικό της έργο έχει παρουσιαστεί σε μια σειρά από διεθνή περιοδικά όπως arch-daily, Domus, Architectural Review, The Draftery κλπ, και σε εκθέσεις αρχιτεκτονικής στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, στη Νέα Υόρκη, στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Βαρκελώνη, στη Λευκωσία και στη Βοστώνη.

ARCHIPELAGO ( Columbia Univeristy prof.Juan Herreros )
LIOPETRI COMPETITION – FIRST PRIZE AWARD (with D.Chatzopoulos, E.Mitakou, V.Iereidis, A.Michael, A.Raisi, A.Zomas)
GIANY – THE GRE>NYC EXHIBITION